Jak i skąd wziąć kapitał w trudnych czasach? Finansowanie bankowe, obligacje…

Jak obecnie instytucje finansowe podchodzą do sytuacji, w której znalazło się hotelarstwo i czy są elastyczne w renegocjowaniu umów? Jak hotele postrzegają instytucje finansowe po roku pandemii? Czy nowe projekty mają dziś szansę na uzyskanie finansowania, kiedy i na jakich warunkach? Czy też banki trwale odwrócą się od finansowania hoteli? A może warto rozważyć alternatywne formy finansowania? O tym podczas konferencji „Hotelarza” Hotel Trends Poland & CEE w hotelu Renaissance pod koniec stycznia w panelu moderowanym przez Tomasza Pieniążka, wiceprezesa zarządu IGHP, partnera Mumotive Consulting Group, rozmawiali: Agnieszka Kaczyńska, dyrektor departamentu nieruchomości i inwestycji strukturyzowanych, mLeasing, Paulina Mazurkiewicz-Kurek, dyrektor finansowy, Polski Holding Hotelowy, Małgorzata Nesterowicz, dyrektor ds. sektora usług i firm rodzinnych, Santander Bank Polska, Piotr Jankowski, wiceprezes zarządu Michael / Ström Dom Maklerski, Łukasz Płoszyński, wiceprezes zarządu, Focus Hotels. Można byłoby powiedzieć, że tematyka naszego panelu w kontekście czasu, w jakim się znajdujemy, jest trochę abstrakcyjna, ponieważ wciąż jesteśmy w okresie pandemii, więc kiedy i gdzie biznes zacznie w miarę normalnie funkcjonować – nikt nie wie. Dlatego na początku poprosiłbym o odpowiedź na krótkie, konkretne pytanie: kiedy według państwa nastroje branży finansowej w stosunku do hotelarstwa wrócą do poziomu z 2019 r.? Agnieszka Kaczyńska, mLeasing: My od lat finansujemy hotele, więc jesteśmy bezpośrednio włączeni w to, co się dzieje, od strony finansowej i rozmawiamy dużo z naszymi klientami. Odpowiadając bezpośrednio, moim zdaniem w roku 2023. Małgorzata Nesterowicz, Santander Bank Polska: Santander w ramach swojej współpracy z przedsiębiorstwami ma znaczącą grupę klientów z tej branży, więc też z dużą uwagą obserwujemy, co się dzieje na tym rynku. Jeśli chodzi o przewidywania, to stawiamy na rok 2024, przy czym z różną dynamiką powrotu do sytuacji z 2019 r., zależną od segmentu hoteli. Piotr Jankowski, Michael / Ström Dom Maklerski: My jesteśmy podmiotem wyspecjalizowanym w pozyskiwaniu dla przedsiębiorstw finansowania w formie emisji obligacji i w dużej mierze obsługujemy szeroko rozumiany rynek nieruchomości. Jeśli chodzi o pytanie, to sądzę, że będzie to 2023 r. A jak to oceniają przedstawiciele branży hotelarskiej? Paulina Mazurkiewicz-Kurek, PHH: To będzie 2024 r., kiedy osiągniemy stabilność wyników, tak żeby można było wrócić do poziomów finansowych z 2019 r. Łukasz Płoszyński, Focus Hotels: My też zakładamy, że będzie to 2024 r., aczkolwiek na poszczególnych rynkach to odbicie może nastąpić szybciej, szczególnie w przypadku lokalizacji mniej uzależnionych od gości zagranicznych. Więc wyszło nam, że najwcześniej w latach 2023-2024. To porozmawiajmy o sytuacji bieżącej – gdzie jesteśmy w tej chwili i jak ten ostatni blisko rok pandemii wyglądał, jeśli chodzi o istniejące finansowanie. Agnieszka Kaczyńska, mLeasing: To był czas rozmów o restrukturyzacji finansowania. My w grupie mBanku przyjęliśmy za główny cel, żeby w pierwszej kolejności pomóc naszym klientom, których hotele finansujemy, i ochronić płynność tych hoteli. Rozpoczęły się rozmowy o restrukturyzacji finansowania i nie znam przypadku, żeby zakończyły się niepowodzeniem. Te restrukturyzacje następowały w różnym zakresie, dotyczyły odsetek, dotyczyły też rat kapitałowych, mamy więc też takie finansowania, gdzie od początku pandemii nie było żadnych spłat. To zależy od hotelu i sytuacji. Nam zależy przede wszystkim na tym, żeby to były szczere rozmowy z obydwu stron, żeby właściciele też inicjowali rozmowy dotyczące rozwiązania sytuacji, a nie czekali na ruch instytucji finansowej i propozycje, jak może im pomóc w trudnej sytuacji. Bo de facto, oprócz różnych tarcz, z których pomoc jest udzielana przez państwo, znaczna część pomocy spoczywa na instytucjach finansowych przez restrukturyzacje finansowania. Gdy patrzę na nasz portfel, to restrukturyzacje, których udzieliliśmy, znacząco wykraczały – ich zakres i czas trwania – poza to, co było minimum ustalonym w moratoriach bankowych. Ale rozumiem, że to odbywało się kosztem wyższej marży, np. w zamian za przesunięcie rat? Agnieszka Kaczyńska: Podstawowa rzecz jest taka, że my nie możemy czegoś umarzać, jeśli restrukturyzujemy. To polega na przesuwaniu terminu płatności raty i albo jest to zwiększanie tej ostatniej – w ramach spłaty balonowej, albo jest to jakieś inne układanie harmonogramu rat. Generalnie nie podwyższaliśmy marży, jeśli restrukturyzacja nie powodowała wydłużenia okresu finansowania, natomiast jeżeli restrukturyzacja wiązała się z wydłużeniem okresu finansowania, co po naszej stronie powoduje tzw. dłuższy pieniądz, a więc większy koszt finansowania, to wtedy wpływało to siłą rzeczy na marżę. Ale jeśli w pytaniu chodziło o to, czy staraliśmy się dodatkowo zarobić na restrukturyzacji, to nie, tak nie było. Małgorzata Nesterowicz, Santander Bank Polska: Zgadzam się z tym, że sytuacja wymagała przede wszystkim szczerości i otwartości. Często było tak, że to my jako partner naszych klientów pierwsi występowaliśmy z inicjatywą, że należy się do tej sytuacji przygotować i zastanowić, jak podejść do warunków związanych z obsługą zadłużenia. Już w kwietniu, maju, gdy pierwsza tarcza pomocowa wchodziła w życie, z wieloma klientami byliśmy w zaawansowanych rozmowach na ten temat, z tymi oczywiście, którzy potrzebowali w tamtym czasie pomocy wykraczającej poza skorzystanie z rozwiązań proponowanych przez państwo. Jesień i kolejne miesiące przyniosły zmiany na tyle długotrwałe w sytuacji hoteli, że trzeba było przystąpić do rozmów wykraczających w horyzoncie czasowym dużo dalej. My jesteśmy gotowi na stosowanie programów restrukturyzacji ponadstandardowych, wykraczających poza wcześniej zatwierdzone rozwiązania, w związku z czym z każdym klientem rozmawialiśmy, mamy większość sytuacji przeanalizowanych i zrestrukturyzowanych. To są działania prowadzone w ścisłym kontakcie z właścicielami, inwestorami i są to rozwiązania, które zawsze są zaangażowaniem się obydwu stron – nas, jako finansujących, i właścicieli. Na szczęście część z nich jest w dobrej sytuacji, przynajmniej w tym pierwszym okresie była, ponieważ lata 2017-2019 były szczególnie dobre dla rynku hotelarskiego. Jak to wygląda z perspektywy hotelarzy? Łukasz Płoszyński, Focus Hotels: W naszym modelu biznesowym, który jest oparty na dzierżawie, oczywiście w momencie utraty znaczącej ilości przychodów musieliśmy przyjrzeć się wnikliwie kosztom i je ograniczyć, a jedną z tych głównych pozycji są czynsze, które odprowadzamy do właścicieli naszych nieruchomości. A oczywiście mieliśmy świadomość, że te środki z czynszów hoteli służą właścicielom w dużej mierze do pokrycia zobowiązań kredytowych. Część firm dzierżawiących obiekty w ogóle przestała płacić czynsze, my postawiliśmy na dialog w tej sytuacji, wystąpiliśmy do każdego właściciela z propozycją rozmowy przede wszystkim z nim, ale i z bankiem finansującym. Czyli to były rozmowy trójstronne? Łukasz Płoszyński: Też. Czasami wystarczyło, że wytłumaczyliśmy właścicielowi, jaki jest nasz cel, a on te rozmowy prowadził we własnym zakresie, w niektórych przypadkach my również uczestniczyliśmy w [...]