Umowa ubezpieczenia dla hotelarza

Autor: Małgorzata Pająk

Model odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy według Kodeksu cywilnego a umowa ubezpieczenia OC działalności gospodarczej, część 2 W poprzedniej części artykułu o modelu odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy hotelowego przedstawiony został zakres podmiotowy tego modelu. Dzisiejsza część będzie poświęcona omówieniu zakresu przedmiotowego, czasowego, kwotowego oraz normatywnej zasady odpowiedzialności. ZAKRES PRZEDMIOTOWY Skoro ramy OC przedsiębiorcy są tworzone przede wszystkim przez przepisy dotyczące czynów niedozwolonych (art. 471 i 474 Kodeksu cywilnego oraz art. 300 Kodeksu pracy) w nich też należy poszukiwać odpowiedzi na pytanie: za jaki rodzaj szkód będzie odpowiedzialny przedsiębiorca. Przedsiębiorca, który spełnia przesłanki art. 435 k.c., będzie ponosił odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu – przez co rozumie się szkodę, która powstała nie tylko w bezpośrednim powiązaniu z działaniem siły przyrody, ale taką, która jest związana z każdą działalnością tego przedsiębiorstwa. Jak widać pojęcie ruchu przedsiębiorstwa jest ujmowane bardzo szeroko, a praktyka ubezpieczeniowa pokazuje, że wszystkie postanowienia wprowadzane przez ubezpieczyciela, w których przygotowuje on sobie podstawy do odmowy wypłaty odszkodowania są tak naprawdę ucieczką przed odpowiedzialnością nakładaną na przedsiębiorcę (a w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia także pośrednio na ubezpieczyciela) przez art. 435. Jeśli z kolei przedsiębiorca nie prowadzi przedsiębiorstwa wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody, odpowiada na zasadach ogólnych (art. 415 k.c., który mówi, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia). W przypadku zakresu przedmiotowego istotne są ponownie przepisy art. 429 i 430 k.c. Zgodnie z pierwszym z nich, podmiot, który powierzył wykonanie czynności „drugiemu”, automatycznie staje się odpowiedzialny za szkody, które zostały wyrządzone przy wykonywaniu tej czynności przez osobę, której czynność została powierzona. Zachowanie podmiotu, który przyjął czynność do wykonania, musi być bezprawne. Dodatkowo zwraca się uwagę w szczególności na konieczność istnienia funkcjonalnego związku pomiędzy zachowaniem sprawcy szkody a czynnością powierzoną do wykonania. Szkoda nie może być więc dokonana, jak się to określa w prawie cywilnym, „przy okazji” czy „przy sposobności” danej czynności. Art. 430. posługując się takim samym wyrażeniem szkody wyrządzonej przy wykonywaniu czynności, stanowi, iż kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jej wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu tej czynności. Chodzi tu o powierzenie czynności związanych z przedsięwzięciami powierzającego, których realizacja służy jego interesowi. Dodatkowo z perspektywy reżimu odpowiedzialności odszkodowawczej opartej na zasadzie ryzyka model OC przedsiębiorcy tworzą również: art. 433, 434 i 436 § 1 k.c. Art. 433 dotyczy odpowiedzialności za szkody, które zostały wyrządzone wyrzuceniem, wylaniem lub spadnięciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia. Właściwie wszystkie z przytoczonych z tego przepisu pojęć są zarówno przez doktrynę, jak i przez judykaturę interpretowane rozszerzająco. Przypisanie odpowiedzialności do danego podmiotu opiera się na stwierdzeniu faktycznego zajmowania pomieszczenia, a tytuł prawny nie ma w tym wypadku znaczenia. Jest to więc kolejna szeroka zakresowo odpowiedzialność nakładana również na przedsiębiorcę, jeśli tylko zajmuje on jakiekolwiek pomieszczenie. Jeżeli z kolei przedsiębiorca jest samoistnym posiadaczem budowli, odpowiada – zgodnie z art. 434 – za szkodę wyrządzoną przez zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części. Odpowiedzialność z tytułu tego artykułu jest niebezpieczna z dwóch powodów. Po pierwsze, istnieją bardzo duże kontrowersje dotyczące przejmowania i rozkładu odpowiedzialności w trakcie inwestycji, trzeba więc pil [...]