Umowa ubezpieczenia dla hotelarza

Autor: Małgorzata Pająk

Model odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy według Kodeksu cywilnego a umowa ubezpieczenia OC działalności gospodarczej Istota programu ubezpieczeniowego danego przedsiębiorstwa (w tym hotelarskiego), a więc umów ubezpieczenia zawieranych przez przedsiębiorcę, sprowadza się do odpowiedzi na pytanie: które ze związanych z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem ryzyk powinny zostać przetransferowane na zakład ubezpieczeń, a za które chce ponosić indywidualną odpowiedzialność? Wnowoczesnym przedsiębiorstwie istnieje konieczność świadomego zarządzania ryzykiem, czyli w praktyce m.in. wyboru optymalnego zestawu zawieranych umów ubezpieczenia. Również z tej perspektywy odpowiednia umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej działalności gospodarczej (dalej: umowa ubezpieczenia OC) wydaje się trzonem tego rodzaju polityki prowadzonej przez przedsiębiorstwo. Ubezpieczenie OC jest jednym z rodzajów ubezpieczeń majątkowych i dotyczy pasywów przedsiębiorcy, w tym wypadku jego zobowiązań wobec osób trzecich z tytułu odpowiedzialności cywilnej. W ramach umowy ubezpieczenia OC zastosowano szereg rozwiązań, które sprawiają, że jest ona niezwykle dynamiczna i interesująca. Model OC przedsiębiorcy jest kształtowany przez ustawodawcę poprzez odpowiednie przepisy. Ryzyko związane z tą odpowiedzialnością może być w ramach polityki zarządzania ryzykiem danego przedsiębiorstwa przetransferowane za pomocą umowy ubezpieczenia (unormowanej w prawie cywilnym) na zakład ubezpieczeń. Ale nigdy w całości. Wprowadzenie w umowie ubezpieczenia OC słownika pojęć, a także m.in. sumy gwarancyjnej, sublimitów, franszyz, udziału własnego, wyłączeń przedmiotowych, postanowień dotyczących triggera czy miejsca ubezpieczenia etc. (szerzej opisane zostały one w ubiegłym wydaniu „Hotelarza”) ma na celu nakreślenie w umowie ubezpieczenia granic obszarów – podmiotowego, przedmiotowego, kwotowego, czasowego jak również terytorialnego, w których ramach obowiązuje odpowiedzialność ubezpieczyciela. Ogólny model odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy Kluczem do w pełni świadomego transferu ryzyka z przedsiębiorstwa na towarzystwo ubezpieczeniowe za pomocą zawartej umowy ubezpieczenia OC jest porównanie modelu OC, jaką na przedsiębiorstwo nakłada Kodeks cywilny (dalej: k.c.) i ustawy okołokodeksowe z odpowiedzialnością, którą przyjmuje na siebie ubezpieczyciel i która jest określona w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (dalej: OWU) i na polisie. W ramach poszczególnych zakresów odpowiedzialności (wyszczególnionych poniżej), po pierwsze powinno się zidentyfikować normy prawne, które dla określenia zawartości danego zakresu są kluczowe. Po drugie, niezbędne jest dokonanie zestawienia podstawowych pojęć danego obszaru odpowiedzialności, jak np. szkoda na mieniu, szkoda na osobie, osoba trzecia, pracownik, produkt etc., które zostały wypracowane w prawie (przepisy, doktryna, judykatura) z tymi, które przyjmuje ubezpieczyciel w OWU w słowniku definicji. Po trzecie wreszcie, zrekonstruowany model OC przedsiębiorcy w całości należy zestawić z modelem przejmowanej odpowiedzialności przez ubezpieczyciela. Opisywany model odpowiedzialności przedsiębiorcy ma kilka zakresów: – podmiotowy – czyli za kogo i wobec kogo prowadzący przedsiębiorstwo jest odpowiedzialny – przedmiotowy – za jakie szkody przedsiębiorca odpowiada – czasowy – zakres czasowy, w którym przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność – kwotowy – jaką wysokość odszkodowania będzie zobowiązany zapłacić przedsiębiorca – normatywnej zasady odpowiedzialności – przyjęta przez ustawodawcę zasada odpowiedzialności, zgodnie z którą odpowiada przedsiębiorca. ZAKRES PODMIOTOWY – za ko go i wobec ko go Zakres podmiotowy jest wyznaczany przez szereg unormowań, które w sferę odpowiedzialności przedsiębiorcy w różnym wymiarze wprowadzają takie podmioty jak m.in. pracownicy, podwykonawcy, podwładni, osoby włączone w ruch przedsiębiorstwa, organy osoby prawnej, osoby, za pomocą których dłużnik wykonuje zobowiązanie oraz którym wykonanie zobowiązania powierza etc. Należy zaznaczyć, że dla właściwego określenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej istotne są zarówno powiązania prawne, jak i faktyczne zachodzące między osobami, a próba ustalenia granic struktury podmiotowej przedsiębiorstwa, czyli de facto kręgu osób, których skutki zachowań będą obciążały przedsiębiorcę, jest z góry skazana na niepowodzenie. Każdorazowa ocena, czy przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność, wynikać będzie bowiem z konkretnych okoliczności faktycznych danej sprawy. Dlatego też głównym zadaniem staje się jak najlepsze zapoznanie się z pojęciami i ich zakresową interpretacją funkcjonującymi w prawie cywilnym, a dotyczącymi właśnie odpowiedzialności przedsiębiorcy, aby móc następnie dzięki temu uzyskać jak najszerszą ochronę poprzez umowę zawartą z ubezpieczycielem. Ubezpieczyciel zawsze w OWU wprowadza własne definicje podmiotów (np. pracownika), a rolą specjalisty jest takie negocjowanie poszczególnych warunków umowy oraz pojęć ze słownika definicji OWU, aby ich pojemność była jak najszersza i odpowiadała temu, co dzieje się w odniesieniu do przedsiębiorcy w prawie cywilnym. Pierwszym aspektem zakresu podmiotowego jest więc to, za kogo przedsiębiorca ponos [...]