Straty ze sprzedaży przedawnionych wierzytelności kosztem podatkowym?

Autor: Małgorzata Nicewicz

Sprzedaż wierzytelności (zarówno przedawnionych, jak i nie) jest powszechnie stosowanym elementem działalności gospodarczej. Wielu przedsiębiorców prowadzących działalność w branży hotelowej posługuje się tym instrumentem, aby zminimalizować straty poniesione w wyniku nieuregulowania wierzytelności przez dłużnika. Niestety, rozliczenie podatkowe transakcji zbycia wierzytelności, szczególnie przedawnionych, wciąż budzi wiele wątpliwości. Zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągniecia przychodów albo zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych wprost w ustawie jako wydatki niestanowiące kosztów podatkowych. Przy czym, zgodnie z obowiązującymi przepisami, do kosztów podatkowych nie zalicza się w szczególności strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelności te zostały uprzednio zarachowane jako przychód należny (art. 16 ust 1 pkt 39 UPDOP). Strata ze sprzedaży wierzytelności przedawnionej jako koszt podatkowy Niewątpliwie sprzedaż wierzytelności mieści się w katalogu działań mających na celu uzyskanie przychodów albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. W przypadku niektórych wierzytelności, argumentem przemawiającym za sprzedażą może być cena rynkowa wierzytelności zdecydowanie przekraczająca jej wartość nominalną (i wynikający stąd, możliwy do zrealizowania zysk). Jednak w większości przypadków, w tym w szczególności przy sprzedaży wierzytelności przedawnionych, możliwa do uzyskania cena rynkowa jest niższa od wartości nominalnej wierzytelności. Sprzedaż wierzytelności przedawnionych jest uzasadniona ekonomicznie, gdyż koszty sprzedaży takich wierzytelności są często niższe niż koszty samodzielnego dochodzenia spłaty długu. Tak więc strata ze sprzedaży wierzytelności, w tym szczególnie wierzytelności przedawnionych, powinna co do zasady stanowić koszt podatkowy, chyba że konkretny przepis wprost wyłączałby możliwość rozpoznania takiego wydatku jako kosztu podatkowego. Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 39 UPDOP, zasadniczym kryterium pozwalającym zaliczyć stratę z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów jest to, czy wierzytelność ta została uprzednio zarachowana jako przychód należny. Przepis nie wprowadza żadnych dodatko [...]